Denetleyici ve düzenleyici sistemler, sinir sistemi (hızlı, kısa etkili) ve endokrin sistem (yavaş, uzun etkili, hormonal) olarak ikiye ayrılır.
Bezlerin Sınıflandırılması: Ekzokrin Bez (Dış Salgı Bezi): Salgısını bir kanalla vücut boşluğuna veya dışına verir. <example>Tükürük, ter ve sindirim enzimleri salgılayan bezler.</example> Hormonların Genel Özellikleri: Organik yapılı kimyasal uyarıcılardır ve çoğunlukla endokrin bezlerden salgılanır. Vücuttaki Endokrin Bezler ve Salgıladıkları Hormonlar: 1. Epifiz Bezi: 2. Hipofiz Bezi (Sınıf Başkanı): 3. Tiroid Bezi: 4. Paratiroid Bezi: 5. Timüs Bezi:
Endokrin Bez (İç Salgı Bezi): Salgısını doğrudan kana verir ve ürettiği salgılara hormon denir (bu dersin ana konusudur).
Karma Bez: Hem ekzokrin hem de endokrin özelliklere sahip bezlerdir. <example>Pankreas ve eşey bezleri.</example>
Kan yoluyla hedef organlara taşınır ve hücreler arasındaki iletişimi sağlar.
Düşük miktarlarda bile etkili olup, etkileri sinirsel tepkilere göre daha uzun sürelidir.
Hedef organlarını üzerlerindeki kendilerine özgü reseptörler aracılığıyla tanır (anahtar-kilit uyumu).
Görevini tamamlayan hormonlar parçalanır ya da geri alınır.
Yapıları amino asit, steroid (yağ) veya protein kökenli olabilir. <common-mistake>Hormonların yapısında karbonhidrat bulunmaz.</common-mistake>
Azlığı ya da fazlalığı çeşitli hastalıklara ve metabolik bozukluklara yol açar. <tip>Doktor kontrolü olmadan hormon takviyesi almak tehlikelidir.</tip>
Ara beyin elemanıdır ve ergenlik çağına kadar eşeysel hormonları baskılar.
Melatonin: Biyolojik saati düzenler, gece karanlıkta sentezlenir ve ışık varlığında baskılanır.
Hipotalamus ile bağlantılıdır ve onun kontrolünde çalışır (salgılatıcı faktörler "RF" ve inhibin hormonları ile).
Ön Lob Hormonları:
STH (Somatotropik Hormon / Büyüme Hormonu): Kemik ve kaslarda büyümeyi uyarır, protein sentezini hızlandırır.
<example>Çocuklukta eksikliği cücelik (nanizm), fazlalığı devlik (gigantizm); yetişkinlikte fazlalığı el, ayak ve kafatasının orantısız büyümesine neden olan akromegali hastalığına yol açar.</example>
TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon): Tiroid bezini tiroksin salgılaması için uyarır.
ACTH (Adrenokortikotropik Hormon): Böbreküstü bezlerinin kabuk (korteks) bölgesini uyararak hormon salgılanmasını sağlar.
MSH (Melanosit Uyarıcı Hormon): Melanosit hücrelerini uyararak melanin pigmenti sentezini artırır ve deriye renk verir.
FSH (Folikül Uyarıcı Hormon) ve LH (Lüteinleştirici Hormon): Bu ikisi gonadotropin olarak bilinir ve yumurtalıklar ile testisleri uyararak üreme hücresi üretimi ve eşeysel hormon salgılanması üzerinde etkilidir. <tip>Dişilerde LH, ovülasyon (yumurtlama) olayını tetikler.</tip> Erkeklerde LH, testosteron salgısını sağlar.
LTH (Lüteotropik Hormon / Prolaktin): Sadece dişilerde annelik içgüdüsü oluşturur, süt bezlerinin gelişimini ve süt sentezini sağlar.
Arka Lob Hormonları: Aslında hipotalamusta üretilir, hipofizin arka lobundan salgılanır.
Oksitosin: Doğum sırasında rahim kaslarının kasılmasını ve emzirme döneminde sütün akışını sağlar. İnsan ilişkilerinde bağlılık duygusunu artırır.
ADH (Antidiüretik Hormon / Vazopressin): Böbreklerden suyun geri emilimini artırarak vücudun su dengesini düzenler. <common-mistake>ADH eksikliği, idrarda şeker olmamasına rağmen "şekersiz şeker hastalığı" (diyabet insipidus) adı verilen duruma yol açar.</common-mistake> <example>Alkol, ADH salgısını azaltarak daha sık idrara çıkılmasına neden olur.</example>
Gırtlağın altında bulunur ve iki önemli hormon üretir.
Tiroksin: Yapısında iyot bulunur ve amino asit yapılıdır. Bazal metabolizmayı hızlandırır, vücut hücrelerinin oksijen kullanımını ve protein sentezini artırır.
<example>İyot eksikliği tiroid bezinin büyümesine (basit guatr), çocuklarda eksikliği zeka ve büyüme geriliğine (kretenizm), yetişkinlerde eksikliği miskinlik (miksödem) ve fazlalığı zehirli guatra (Graves hastalığı) neden olur.</example> Kan ile negatif geri bildirim mekanizmasıyla Hipofiz ve Hipotalamus'u denetler.
Kalsitonin: Kandaki kalsiyum seviyesi arttığında salgılanır ve kalsiyumu kandan kemiklere geçirerek, böbreklerden atılımını artırarak azaltır. <tip>Kalsitonin "Kan Kalsiyumunu Kemiklere" düşürür.</tip>
Tiroid bezinin arka yüzeyinde yer alan dört küçük bezelye büyüklüğünde bezlerdir.
Parathormon: Kalsitonin ile antagonist çalışır. Kandaki kalsiyum seviyesi azaldığında salgılanır, kalsiyumu kemiklerden kana çekerek, böbreklerde ve bağırsaklarda geri emilimini artırarak yükseltir. D vitamininin aktifleşmesini sağlar.
<example>Eksikliği kaslarda ağrılı kramplar ve titremelerle seyreden tetani hastalığına, fazlalığı böbrek taşı oluşumuna yol açar.</example>
Göğüs boşluğunda, soluk borusunun altında bulunur. Çocuklarda daha büyük olup yaş ilerledikçe küçülür.
Timozin: Bağışıklık sisteminde görevli T lenfositlerinin olgunlaşmasını sağlar.
Denetleyici ve düzenleyici sistemler, vücudumuzun dış ve iç uyarılara karşı verdiği tepkileri koordine eden mekanizmalardır. Bu sistemler iki ana başlık altında incelenir:
1. Sinirsel Tepki: Çok hızlı, ani ortaya çıkar ancak etkisi kısa sürer. <example>
2. Hormonal (Endokrin) Tepki: Yavaş başlar ancak etkisi uzun sürelidir.
Sokakta bir köpeğin sizi kovalaması gibi ani bir durumda, ilk tepkiniz irkilme ve kaçma (sinirsel tepki) olacaktır. Ancak, korku geçtikten sonra bile kalbinizin bir süre hızlı çarpması, sempatik sinir sisteminizin uyarılmasıyla salgılanan hormonların (adrenalin gibi) etkisinin devam etmesinden kaynaklanır (hormonal tepki).
</example>1. Salgı Bezleri Çeşitleri
Vücudumuzda salgı üreten çok hücreli bezler üç gruba ayrılır:
Ekzokrin Bezler (Dış Salgı Bezleri): Salgıladıkları maddeleri bir kanal aracılığıyla doğrudan vücut boşluklarına veya vücut dışına verirler.
<tip>Latincede "Egzo" dış anlamına gelir.</tip>
<example>Sindirim enzimlerini salgılayan bezler, ter bezleri, süt bezleri, gözyaşı bezleri.</example>
Endokrin Bezler (İç Salgı Bezleri): Salgıladıkları maddeleri doğrudan kana verirler. Bu salgılara hormon denir ve kan yoluyla hedef organlara taşınırlar.
<tip>Latincede "Endo" iç anlamına gelir.</tip>
<example>Hipotalamus, Hipofiz, Tiroid, Paratiroid bezleri bu kategoriye girer.</example>
Karma Bezler: Hem iç salgı (hormon) hem de dış salgı (enzim vb.) yapabilen bezlerdir.
<example>Mide, bağırsak, pankreas ve eşeysel bezler (testisler, ovaryumlar) karma bezlere önemli örneklerdir.</example>
Hormonlar, vücut hücreleri, dokuları ve organları arasında iletişimi sağlayan kimyasal uyarıcılar gibidir.
Çoğunlukla endokrin bezlerden salgılanır ve mutlaka kan yoluyla hedef organlara taşınır.
Organik yapılı kimyasal uyarıcılardır.
Endokrin bezlerden, karma bezlerden ve hatta nöronların akson uçlarından da (nörotransmitterler olarak) salgılanabilirler.
<example>Nörotransmitter hormonlara adrenalin, noradrenalin, asetilkolin, dopamin ve histamin örnek verilebilir.</example>
Düzenleyici moleküllerdir ve kan dışında doku sıvısı, ter ve idrarda da bulunabilirler.
Etki ettikleri doku veya organlara hedef organ denir. Hedef organlar, hormonlara özgü reseptörler taşır. Bu reseptörler sayesinde hormonlar, "anahtar-kilit uyumu" prensibiyle sadece kendilerine uygun hücreleri uyarır.
Etki edebilmesi için kanda belli bir eşik değerin üzerinde bulunması gerekir. Çok az miktarda bile etkili olabilirler.
Etkileri yavaş başlar ancak uzun sürer. Sinirsel tepkilere göre daha uzun süreli etki gösterirler.
<example>Köpekten kurtulduktan sonra kalp atışlarının bir süre daha hızlı devam etmesinin nedeni, adrenalinin kandan temizlenmesinin zaman almasıdır.</example>
Görevini tamamlayan hormonlar ya parçalanır ya da geri alınır.
Yapısal olarak: Aminoasit, steroid (yağ) veya protein yapılı olabilirler. Karbonhidrat yapılı hormon bulunmaz.
<common-mistake>Bir hormonun faydalı olduğu düşünülerek doktor kontrolü olmadan dışarıdan takviye alınması son derece tehlikelidir. Hormonların azlığı da çokluğu da ciddi anormalliklere ve hastalıklara yol açar. Önemli olan vücuttaki homeostazinin (denge halinin) korunmasıdır.</common-mistake>
Başlıca endokrin bezler şunlardır: Hipotalamus, Hipofiz, Epifiz, Tiroid, Paratiroid, Timüs, Böbrek Üstü Bezleri, Pankreas, Eşeysel Bezler.
#### 3.1. Epifiz Bezi
Yerleşim: Epitalamus ile bağlantılı bir ara beyin elemanıdır. Beynin enine ve boyuna kesitlerinin kesişim noktasında bulunur, bu nedenle "üçüncü göz" olarak da adlandırılır.
Görevi:
Ergenlik çağına kadar eşeysel hormonları baskılar.
Ergenliğe girişle eşeysel olgunlaşmayı sağlar.
Melatonin hormonu salgılar.
Melatonin, karanlıkta sentezlenir ve ışık varlığında sentezi baskılanır.
<tip>Uzmanlar, özellikle çocukların ve gelişim çağındaki bireylerin uyuduğu odada hiçbir ışık kaynağının (telefon ekranları dahil) olmaması gerektiğini vurgular. Işık, melatonin salgısını baskılayarak biyolojik saatin bozulmasına neden olabilir.</tip>
Biyolojik saati ayarlar: Hücrelerin bölünme zamanı, hormonların salgılanma miktarı gibi hayati süreçleri düzenler. Kanser mekanizması ile bile ilişkilidir.
#### 3.2. Hipofiz Bezi
Yerleşim: Hipotalamus ile bağlantılı, bezelye büyüklüğünde bir bezdir ve beyinde yer alır.
Yapı: Ön lop ve arka lop olmak üzere iki kısımdan oluşur.
Özelliği: Toplam 9 farklı hormon salgılar (7'si ön lobda üretilir, 2'si hipotalamusta üretilip arka lobdan salgılanır). Diğer birçok endokrin bezin çalışmasını denetlediği için "sınıf başkanı" benzetmesi kullanılır.
Hipotalamus tarafından denetlenir: Hipotalamus, "salgılatıcı faktörler" (RF - Releasing Factor) ile hormon salgılanmasını uyarırken, "inhibin hormonu" ile salgılanmasını engeller.
<common-mistake>Hipofiz bezinin arka lobu, beyin uzantısı olduğu için kendi hormonu üretmez. Hipotalamusta üretilen hormonlar (ADH ve Oksitosin) Hipofiz'in arka lobundan salgılanır.</common-mistake>
##### 3.2.1. Hipofiz Ön Lob Hormonları (7 adet - Üretilir ve Salgılanır)
1. STH (Somatotropik Hormon / Büyüme Hormonu - GH):
Etki alanı çok geniştir, tüm vücut hücrelerini uyarır.
Protein sentezini hızlandırarak kemik ve kaslarda büyümeyi (metabolizmayı) uyarır.
Hastalıklar:
Çocuklukta az salgılanması: Cücelik (Nanizm) görülür.
Çocuklukta fazla salgılanması: Devlik (Gigantizm) görülür.
Yetişkinlikte fazla salgılanması: Akromegali görülür.
<example>El, ayak ve kafatası orantısız şekilde büyür ve kalınlaşır. Popüler bir örnek olarak Shrek karakterinin bu hastalıktan esinlenildiği söylenir.</example>
<common-mistake>Hormonların azlığı kadar fazlalığı da hastalıklara yol açtığı için STH dengesi hayati öneme sahiptir.</common-mistake>
2. TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon):
Tiroid bezini uyararak tiroksin hormonu salgılatır.
<common-mistake>TSH sadece tiroid bezinin tiroksin salgılamasını kontrol eder, diğer hormonu olan kalsitonin üzerine etkisi yoktur.</common-mistake>
Fazla TSH salgısı, tiroid bezinin aşırı uyarılmasına ve büyümesine (guatr) yol açabilir.
3. ACTH (Adrenokortikotropik Hormon):
Böbrek üstü bezlerinin kabuk (korteks) bölgesini uyararak buradan hormon salgılanmasını sağlar.
<tip>Kaba bir akılda tutma yöntemi olarak "KABUK" kelimesinin K'sından Kortizol ve Aldosteron hormonlarının salgılanmasını denetlediği hatırlanabilir. Böbrek üstü bezinin öz bölgesine (medulla) etkisi yoktur.</tip>
4. MSH (Melanosit Uyarıcı Hormon):
Deride bulunan melanosit hücrelerini uyarır ve melanin pigmenti sentezini sağlar. Bu pigment deriye rengini verir.
<example>Yazın güneşlenince bronzlaşmamız, UV ışınlarının DNA'ya zarar vermesini engellemek için melanosit hücrelerinin daha fazla melanin salgılamasıyla olur.</example>
<tip>Bilim, insanların ten renkleri arasındaki farkın sadece melanin pigmenti miktarından kaynaklandığını ve ırkçılığın ne kadar temelsiz bir görüş olduğunu göstermektedir.</tip>
5. FSH (Folikül Uyarıcı Hormon):
Dişilerde: Yumurtalıklardaki folikül keselerini uyarır, oogenez (yumurta üretimi) ve östrojen hormonu sentezini başlatır.
Erkeklerde: Testisleri uyararak spermatogenez (sperm oluşumu) başlatır. Erkeklerde hormon üretimine doğrudan karışmaz.
<tip>Yumurta ve testis gibi üreme organlarına "gonat" denir. FSH ve LH hormonlarına birlikte "gonadotropinler" denir.</tip>
6. LH (Lüteinleştirici Hormon):
Dişilerde: Olgunlaşan yumurtanın serbest bırakılmasını (ovülasyon/yumurtlama) sağlar. Yırtılan folikül kesesi korpus luteuma dönüşür (üreme sisteminde detaylı incelenir).
Erkeklerde: Testislerdeki Leydig hücrelerini uyararak testosteron (erkeklik hormonu) salgılanmasını ve spermlerin olgunlaşmasını sağlar.
<tip>Sınav sorularında "ovülasyon" kelimesi görüldüğünde akla doğrudan LH gelmelidir.</tip>
7. LTH (Luteotropik Hormon / Prolaktin):
Sadece dişilerde bulunur.
Annelik içgüdüsünü oluşturur.
<example>Horozlara enjekte edildiğinde kuluçka benzeri davranışlar gösterdikleri ve civcivleri korumaya çalıştıkları gözlemlenmiştir.</example>
Hamilelik süresince süt bezlerinin gelişimini ve süt sentezini (üretimini) sağlar.
<common-mistake>Prolaktin sütün üretimini sağlarken, sütün dışarı akmasını (salgılanmasını) sağlayan hormon oksitosindir. Bu iki fonksiyon sıklıkla karıştırılır.</common-mistake>
##### 3.2.2. Hipofiz Arka Lob Hormonları (2 adet - Hipotalamusta Üretilir, Hipofiz Arka Lobundan Salgılanır)
1. Oksitosin:
Doğum sırasında rahim kaslarının kasılmasını uyararak doğumu gerçekleştirir.
<example>Doğum sancıları yetersiz olduğunda dışarıdan verilen "suni sancı" aslında oksitosin takviyesidir.</example>
Süt bezlerinden sütün akmasını (salgılanmasını) sağlar.
Erkeklerde de bulunur; insan ilişkilerinde bağlılık duygusunu artırır.
<example>Sarıldığımızda oksitosin salgısının arttığı bilim insanları tarafından belirtilmiştir.</example>
2. ADH (Antidiüretik Hormon / Vazopressin):
<tip>ÖSYM'nin en çok sorduğu hormonlardan biridir.</tip>
Hipotalamustaki ozmoreseptörler, kanın ozmotik basıncındaki (hücrelerin su içme isteği/susaması) değişimleri algılayarak ADH salgısını tetikler.
Görevi: Böbreklerden suyun geri emilimini artırarak vücutta su dengesini korur.
<tip>"Vazopressin" ismi, "vazo" kelimesiyle ilişkilendirilerek vücudun bir "vazo gibi su tutmasını" çağrıştırabilir. Bu, öğrenmeyi kolaylaştıran bir şifre olabilir.</tip>
Vücutta su azaldığında (kanın ozmotik basıncı arttığında), ADH üretimi artar. Bu durumda böbrek kanalları suyu daha fazla geri emer ve idrarla atılan su miktarı azalır.
Hastalıklar:
<common-mistake>ADH eksikliğinde: Böbreklerden su geri emilemez ve idrarla sürekli su atılır. Bu durum kanın ozmotik basıncını artırır ve aşırı susuzluğa yol açar. Bu hastalığa Şekersiz Şeker Hastalığı (Diabetes İnsipidus) denir. Adında "şeker" geçmesine rağmen, idrarlarında glikoz (şeker) bulunmaz. Sadece belirtileri (çok su içme, çok idrara çıkma) şeker hastalığına benzer.</common-mistake>
<example>Uzun süre su içmeme, aşırı terleme, tuzlu veya şekerli yiyecekler tüketme, kandaki su oranını azaltır ve ozmotik basıncı artırarak ADH salgısını tetikler.</example>
<example>Alkol alımı, beyindeki hipotalamusu baskılayarak ADH salgısını azaltır. Bu nedenle alkol alan kişilerde sık idrara çıkma ve vücuttan su atılımının artması gözlenir.</example>
#### 3.3. Tiroid Bezi
Yerleşim: Gırtlağın hemen altında, soluk borusunun sağında ve solunda, kelebek kanadını andıran iki loblu bir bezdir. Arkasında paratiroid bezleri bulunur.
Salgıları: Tiroksin ve Kalsitonin hormonları.
##### 3.3.1. Tiroksin Hormonu
Yapı: Yapısında iyot bulunan, aminoasit yapılı bir hormondur. (Bu özelliği ile ünlüdür ve bilinmesi gereklidir).
Kontrol: TSH tarafından uyarılır.
Görevi:
Vücudun bazal metabolizmasını (yapım ve yıkım reaksiyonlarının hızını) düzenler ve hızlandırır.
Tüm vücut hücrelerini etkiler, oksijen kullanımını ve protein sentezini artırır.
Negatif Geri Bildirim (Negatif Feedback) Sistemi:
<example>Tiroksin kanda normal seviyenin üzerine çıktığında, hipotalamus ve hipofiz ön lobunun salgısını (TRF ve TSH) baskılar. Bu sayede tiroksin üretimi yavaşlar ve kandaki seviyesi normale döner. Bu mekanizma, vücuttaki hormon dengesinin (homeostazi) korunması için hayati öneme sahiptir ve biyolojide sıkça sorulan bir konudur.</example>
Hastalıklar (Tiroksinin Dengesizliğine Bağlı):
Basit Guatr: Vücutta yeterli iyot bulunmadığında tiroksin üretilemez. Tiroksin eksikliğini algılayan hipotalamus ve hipofiz, tiroid bezini sürekli TSH ile uyarır. Ancak iyot olmadığı için tiroksin üretilemez. Bu durum, tiroid bezinin aşırı büyümesine ve şişmesine yol açar.
Hipotiroidizm (Tiroksin Eksikliği):
Çocuklukta: Kretenizm (Ahmaklık) adı verilen zeka ve büyüme geriliği görülür.
Yetişkinlikte: Miksödem (Miskinlik Hastalığı) denilen bir durum ortaya çıkar. Metabolizma yavaşlar, kişilerde uyuşukluk, halsizlik, soğuğa dayanıksızlık, kilo alma, ödemli gözaltı, kabarıp donuk bir yüz ve kuru cilt gibi belirtiler görülür.
<tip>Sürekli yorgunluk, uyku hali, motivasyon eksikliği gibi belirtiler yaşayan öğrencilerin bu durumu dikkate alarak biyolojik bir neden olup olmadığını anlamak için doktor kontrolüne gitmeleri önerilir.</tip>
Hipertiroidizm (Tiroksin Fazlalığı):
Zehirli Guatr (İç Guatr / Graves Hastalığı): Metabolizma aşırı hızlanır. Kişilerde aşırı zayıflık, sinirlilik, kalp çarpıntısı ve göz kürelerinin dışarı fırlaması (egzoftalmi) gibi belirtiler görülür.
<example>Kurtlar Vadisi dizisindeki Memati karakterinin fiziki özellikleri bu hastalığı andırır.</example>
##### 3.3.2. Kalsitonin Hormonu
Görevi: Kandaki fazla kalsiyumu azaltır.
<tip>Şifre: Kalsitonin Kandaki Kalsiyumu Kemiğe gönderir. (Baş harfleri K ile başlar).</tip>
Kandaki fazla kalsiyumu kemiklere geçişini hızlandırarak kemiklerde depolanmasını sağlar.
Böbreklerden kalsiyum atılımını uyarır (geri emilimini azaltır).
Bağırsaklardan kalsiyum emilimini yavaşlatır.
#### 3.4. Paratiroid Bezi
Yerleşim: Tiroid bezinin arka yüzünde, dört adet küçük bezelye büyüklüğünde bezdir.
Salgıları: Sadece Parathormon salgılar. İsmi bezin adıyla aynıdır.
Özelliği: Kalsitonin hormonu ile antagonist (zıt) çalışır. Bu, biyolojide çok önemli bir sınav sorusu konusudur.
Parathormon:
Görevi: Kandaki kalsiyumu artırır.
Kemikten kana kalsiyum geçişini hızlandırır (kalsiyumu kemikten çözer).
Böbreklerden ve bağırsaklardan kalsiyumun geri emilimini artırır (idrar ve dışkı ile atılımını azaltır).
Deride sentezlenen D vitamininin aktifleşmesini sağlar. Aktif D vitamini, bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırır.
Hastalıklar:
Parathormon Eksikliği: Kandaki kalsiyum seviyesi düşer. Bu durum kaslarda ağrılı kramplara ve titremeye neden olur. Bu hastalığa Tetani denir.
Parathormon Fazlalığı: Kemiklerden aşırı kalsiyum ve fosfor çözünerek kana geçer (kemikler zayıflar). Kandaki aşırı kalsiyum seviyesi, böbreklerde birikerek böbrek taşı oluşumuna yol açar. Böbrek taşı, kanalları tıkayarak şiddetli ağrılara ve ciddi böbrek rahatsızlıklarına neden olabilir.
Kalsiyum Denge Şeması (Kalsitonin ve Parathormon):
Kandaki Kalsiyum Yükseldiğinde: Tiroid bezinden kalsitonin salgılanır. Kalsitonin, kalsiyumu kandan kemiklere depolar ve böbreklerden atılımını artırır. Sonuç: Kandaki kalsiyum azalır.
Kandaki Kalsiyum Düştüğünde: Paratiroid bezinden parathormon salgılanır. Parathormon, kalsiyumu kemiklerden kana çözer, böbreklerden ve bağırsaklardan geri emilimini artırır. Sonuç: Kandaki kalsiyum artar.
Bu iki hormonun zıt çalışmasıyla kandaki kalsiyum seviyesi hassas bir şekilde dengede tutulur (homeostazi).
#### 3.5. Timüs Bezi
Yerleşim: Göğüs boşluğunda, soluk borusunun altında, akciğerlerin arasında ve kalbin üst kısmında bulunur.
<tip>Bazı fiziksel ve ruhsal rahatlama tekniklerinde, stresli durumlarda timüs bezine hafifçe vurularak uyarılması gerektiği belirtilir.</tip>
Salgıları: Timozin hormonu üretir.
Görevi:
İmmün sistemde (bağışıklık) çok önemlidir.
T lenfositlerinin (vücudumuza giren mikroplara karşı savaşan savunma hücreleri) olgunlaşmasında görev alır.
Özelliği: Çocuklarda daha büyükken, yetişkinlikte küçülür. Bağışıklık sistemini güçlendirme ve stresle baş etmede rol oynar.